Wat je moet weten over rabiës

28 september is de Internationale Dag tegen Hondsdolheid. Het is de sterfdag van Louis Pasteur, de Franse uitvinder van het vaccin tegen rabiës. Wereld Rabiës Dag wil de aandacht vestigen op de gevaren van deze ziekte.

Rabiës maakt namelijk nog steeds veel slachtoffers, voornamelijk in Afrika en Azië. Jaarlijks sterven meer dan 55.000 mensen, onder wie heel veel kinderen, aan deze dodelijke infectieziekte die de hersenen aantast. Het virus wordt overgebracht via besmet speeksel, vooral door een beet, krab, kras of lik van met rabiës besmette (zwerf)honden.

Vrijwel altijd fataal

Vaak duurt het even, meestal zo’n 20 tot 60 dagen, eer je na een infectie met rabiës ziekteverschijnselen krijgt.  Zodra er symptomen optreden, is de ziekte vrijwel altijd fataal. Het is dus belangrijk dat je, als je gekrabd of gebeten ben door een verdacht dier, zo snel mogelijk wordt ingeënt en behandeld om verdere verspreiding van het virus in je lichaam te voorkomen. Elk jaar krijgen miljoenen mensen een rabiësvaccinatie na contact met een mogelijk besmet zoogdier. 

Zwerfhonden en vleermuizen

In Nederland en België komt hondsdolheid zo goed als niet meer voor.  In de afgelopen veertig jaar zijn er volgens de cijfers in Nederland vijf mensen overleden aan rabiës, die allemaal in het buitenland besmet waren geraakt. Wel blijkt af en toe dat naar Europa geïmporteerde dieren, zoals zwerfhonden uit het buitenland, met het virus besmet  zijn. Naast zwerfhonden zijn vooral vleermuizen, maar ook katten en vossen belangrijke overbrengers van de ziekte. Toeristen worden soms gebeten door een aap. Voor zover bekend wordt hondsdolheid alleen van dier op mens overgebracht.

Ziekteverschijnselen

Een infectie met rabiës begint met grieperigheid, rillingen en koorts. Daarna kunnen symptomen volgen als hyperactiviteit, stijfheid, verkrampingen, stuipen en verlammingsverschijnselen, met als gevolg niet meer kunnen slikken en ademhalen, in coma raken en de dood.  Dieren kunnen door de ziekte van gedrag veranderen en hun angst verliezen, minder schuw zijn en agressief worden,  waarbij het kwijl uit hun bek kan lopen. Dat verklaart de naam van de ziekte: hondsdol.

Inentingscampagnes

Organisaties die zich wereldwijd bezighouden met de gezondheid van mens en dier, zouden graag zien dat hondsdolheid tegen 2030 de hele wereld uit is. Om rabiës een halt toe te roepen, zijn er in risicolanden grootscheepse inentingscampagnes opgezet. Als je de meerderheid van de (zwerf)honden inent, blijkt het aantal slachtoffers namelijk drastisch af te nemen.  Om de verspreiding van hondsdolheid te stoppen, moet minimaal 70 procent van de (zwerf)honden zijn gevaccineerd. 

Wat moet jij doen tegen rabiës?

• Oppassen als je (of je hond) een vleermuis tegenkomt, en geen zieke of dode vleermuizen aanraken. Het virus kan namelijk lang in dode dieren overleven. Via de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu kun je een folder over rabiës bij vleermuizen in Nederland downloaden, met handige tips wat te doen als je een vleermuis hebt gevonden.
• Oppassen als je naar een land gaat waar rabiës voorkomt, met name in Oost-Europa, Afrika, Azië of Latijns-Amerika. Op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering vind je meer informatie en kun je zien welke vaccinaties voor welke landen worden aangeraden.

Je hond of kat inenten

Als je met je hond of kat naar het buitenland gaat, is een inenting voor je dier tegen rabiës verplicht. Je dier moet voor deze enting ouder zijn dan twaalf weken en de vaccinatie moet minimaal drie weken voor vertrek worden gegeven. Veel rabiësentingen zijn tegenwoordig drie jaar geldig, maar niet alle landen hanteren dezelfde geldigheidsduur. Soms is ook een bloedtest nodig om te kunnen bewijzen dat de vaccinatie goed is aangeslagen. Via het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren kun je zien wat per land de invoereisen zijn.

Meer weten?

Meer over Wereld Rabiës Dag vind je via de website van de Global Alliance for Rabies Control.